Logopedia jest jedną z wielu dziedzin zajmujących się komunikacją językową, chociaż jako jedyna skupia się nie na wycinku, lecz na całości zagadnień z nią związanych. Interesuje się bowiem mechanizmem i biologiczno-neurologicznym podłożem czynności mowy, psychologicznymi i społecznymi uwarunkowaniami komunikacji językowej, sposobami rozwijania kompetencji językowej i komunikacyjnej oraz wszelkimi zaburzeniami procesu nabywania kompetencji i rozwijania sprawności realizacyjnych. W logopedii komunikację językową rozbiera się na części pierwsze pod bardzo różnym kątem: medycznym, lingwistycznym, psychologicznym, pedagogicznym, a nawet artystycznym. Obszar prowadzonym analiz jest niezmiernie szeroki: od wzorca poprzez normę - aż po patologię.
Takie zadanie postawiła sobie współczesna logopedia. Tak więc logopedzi – jako specjaliści od tak szerokiego oglądu głównego przedmiotu zainteresowania – wzięli na swoje barki wszechstronne i wieloaspektowe przygotowanie się do swojej pracy, jak też jej wykonywania. Jak sobie radzą, a właściwie jak sobie radzimy? Bo przecież od blisko trzech dekad w tych działaniach biorę udział – i jako metodyk oraz wykładowca, i jako praktyk. Bowiem logopedia jest moją profesją i pasją.
Po pierwsze: podzieliliśmy logopedię na subdyscypliny. Tym samym stworzyliśmy i prawnie, i zwyczajowo specjalizacje. Jest ich całkiem sporo: surdologopedia, neurologopedia, oligofrenologopedia, balbutologopedia, logopedia artystyczna, emisja głosu, onkologopedia, gerontologopedia, wczesna interwencja logopedyczna…i pewnie będą powstawać kolejne. Ale w każdej z nich zachowujemy porządek i ład, tworząc odpowiednie standardy profilaktyki, diagnozy i terapii związane ze specyfiką konkretnego zaburzenia czy oglądu komunikacji językowej z danej perspektywy.
Po drugie: w kontakcie z pacjentem/klientem stosujemy podejście holistyczne. Całościowy ogląd w diagnozie charakteryzuje się tym, że nie koncentrujemy się jedynie na stanie komunikacji językowej i klasyfikacji ewentualnych jej zaburzeń, ale dociekamy przyczyny, obserwujemy całokształt funkcjonowania osoby jako jednostki i na tle jej uwarunkowań społecznych. Taka holistyka w działaniu towarzyszy nam również w terapii. Kształtując, korygując, polepszając komunikację językową działamy wielopłaszczyznowo. Jest to możliwe dzięki temu, co zostało opisane w kolejnym podpunkcie.
Po trzecie: towarzyszą nam w praktycznym działaniu różne charakterystyczne przedrostki. Inter-.Interdyscyplinarność: integrujemy wiedzę i metody z różnych dziedzin, stosując przy tym syntezę oraz analizę. Całą wiedzę z wielu dziedzin staramy się harmonicznie poskładać, aby tworzyła spójną całość przystosowaną do naszych logopedycznych potrzeb. Interaktywność: łączymy różne aktywności w działaniu pacjenta, by ten jak najefektywniej i najszybciej nabył wszelkich sprawności językowych – słuchamy, mówimy, śpiewamy, gramy na instrumentach, czytamy, skaczemy…Program tych aktywności dopasowujemy optymalnie do potencjału i potrzeb pacjenta/klienta, jak też i do celów terapii.
Multi-. Multidyscyplinarność: w prowadzeniu terapii współpracujemy ze specjalistami z różnych dyscyplin i pracujemy wspólnie nad osiągnięciem optymalnych rezultatów. Wymieniamy się wiedzą, ale nie wchodzimy sobie nawzajem w zakres kompetencji.
Intra- .Intradyscyplinarność: współpracujemy ze sobą w ramach jednej głównej dyscypliny– logopedii, ale między subdyscyplinami, np. logopeda ogólny z neurologopedą lub balbutologopedą. Dzielimy się wówczas zakresami w odniesieniu do działań związanych z konkretnym aspektem zaburzeń językowych u pacjenta, np. ja pracuję nad artykulacją, a ty nad płynnością mowy.
Poli-. Polisensoryczność: oddziałujemy na wiele zmysłów pacjenta, by optymalizować ćwiczenia komunikatywności.
Jak widać – od wieloaspektowości w naszym zawodzie można dostać zawrotów głowy! Jesteśmy jednak taką grupą zawodową, która przyzwyczajona jest do nauki, cierpliwości i poszukiwań. I to widać w naszych mediach branżowych. Muszą one sprostać naszym wymaganiom i dostarczyć odpowiednią dawkę aktualnej wiedzy praktycznej w aktywnej oraz przyjaznej formie. (fragment mojego autorskiego teksu, który w całości jest opublikowany w Forum Logopedy w 2022 r.)
U uzupełnieniu zachęcam do obejrzenia mojego wykładu: " O czym szumią drzewa? O holistyce w logopedii.)
